Een interview met
Sanne van Wageningen
Sanne van Wageningen. Al meer dan twintig jaar bekken-fysiotherapeut. ‘Het bekkengebied is heel lang een verborgen terrein geweest. Tegenwoordig worden de klachten serieus genomen. En niet alleen bij vrouwen. Ik krijg ook steeds meer mannen en kinderen in mijn praktijk. Een groot aantal klachten is toe te schrijven aan een verkeerd gebruik van de bekkenbodem. Een te grote spanning, zowel fysiek als mentaal speelt vaak een rol. En ik kan gelukkig veel bijdragen aan het verbeteren van de klachten.’
Sanne is van oorsprong fysiotherapeut. ‘Toen ik zelf kinderen kreeg, viel het me op hoe belangrijk het bekkengebied is. En hoeveel impact de klachten hebben die voortkomen uit bekkenproblemen. Plassen, poepen, seksualiteit. Eigenlijk allemaal primaire functies. Ik ben me toen gaan verdiepen in dit vakgebied, volgde diverse opleidingen en mocht me gecertificeerd bekken-fysiotherapeut noemen. Dat is weer een specialisatie binnen de fysiotherapie. Er waren er twintig jaar geleden niet zoveel in Nederland.’
Sanne constateert dat bekkenproblemen bijna altijd ontstaan door een combinatie van factoren. ‘Ik kan anatomisch niets herstellen. Ik kan wel de functie verbeteren. En ik kan werken aan de manier waarop mensen met de klachten omgaan. En dat heeft vaak een enorme toename van de kwaliteit van leven tot gevolg. Als mensen hier komen met incontinentieproblemen, een van de meest gehoorde klachten in mijn praktijk, kan ik niet altijd beloven dat ze helemaal droog worden. Maar ik kan ze wel weer veel meer controle geven over hun blaas en daarmee over hun leven. In mijn behandeling is inzicht een belangrijk aspect. Ik begeleid ook het denkproces over de klachten. De problemen hangen namelijk regelmatig samen met meer dan alleen ‘medische defecten’. Het is vaak niet alleen een technisch probleem. Maar dat is iets waar je samen, gedurende de behandeling achter komt.’
‘Bewustwording is het sleutelwoord’
‘Inzicht geven in de problematiek. Mensen tools aanreiken om zelf mee aan de slag te gaan.’
Als je haar vraagt waar haar werk over gaat, is dat het antwoord.
In de taboesfeer
De praktijk van Sanne zit in het Diakonessenhuis in Zeist. ‘Ik krijg hier mensen die doorverwezen zijn vanuit het ziekenhuis, door huisartsen, door andere therapeuten, maar ook patiënten die zichzelf aanmelden. De meest gehoorde klacht is incontinentie, maar ook een overactieve blaas, pijn bij het vrijen, bekkenpijn, hypertonie (verhoogde spierspanning) en verzakking komen veel voor. Het zijn vaak problemen waar mensen niet makkelijk over praten. Bekkenklachten zitten helaas soms nog in de taboesfeer. En dat is niet nodig.
Meestal is er verbetering te bereiken met een goede behandeling.’ Bij Sanne bestaat deze uit drie delen. Zij start altijd met een intake; de inventarisatie van de klachten. Ook de verwachtingen van de patiënt komen in dat eerste gesprek aan de orde. Het tweede deel van de intake bestaat uit informatie; het educatieve gedeelte. Veel mensen weten bijvoorbeeld niet hoe het bekkengebied er eigenlijk uit ziet. Sanne: ‘Ik heb hier anatomische modellen staan, tekeningen, meetapparatuur. Zo kan ik alles echt uitleggen, laten zien en, indien nodig, laten voelen. Want soms is het nodig om ook inwendig te onderzoeken. Dit om zelf letterlijk te voelen waar de klachten vandaan komen, en vooral ook de patiënt te laten voelen wat hij of zij zelf kan doen om de klachten te beïnvloeden. Vaak is er onzekerheid of de oefeningen die men zelf al deed wel op de juiste manier worden uitgevoerd. Niet iedereen wil een inwendig onderzoek, en dat respecteer ik. Ik geef dan ook altijd bedenktijd, zal zelden tijdens de eerste kennismaking al het onderzoek uitvoeren. Een groot aantal klachten is toe te schrijven aan een verkeerd gebruik van de bekkenbodem. Een te grote spanning, zowel fysiek als mentaal speelt vaak een rol. Onvoldoende aandacht voor het eigen lijf.
Wat ik dus altijd heel belangrijk vind, is bewustwording. Mensen moeten begrijpen wat er in hun lichaam en geest gebeurt. En idealiter volgt daaruit weer een gedragsverandering. Na het onderzoek volgen de diagnose en de verklaring van de klachten. En dan kunnen we de basis leggen voor oefeningen. Hierbij is vooral de kleine beweging van belang. In het begin vergt dat volledige concentratie. Buik en billen mogen niet meedoen. Dat zijn moeilijke oefeningen. Hierna gaan we verder met het gebruik van de bekkenbodem gedurende de dag. Tillen, bukken, sporten en arbeid. Deze opbouw duurt de rest van de behandeling. Ik sluit af met een evaluatie. Ik wil mensen graag na een tijdje nog eens terugzien, als een soort apk-keuring. Gaat het goed? Lukken de oefeningen? Hebben ze nog steeds het gewenste resultaat? Spierkracht bouw je in maanden op, niet in weken. En afbouwen, het leren ontspannen, duurt zo mogelijk nog langer... Tijdens de behandeling ontstaat er vaak al inzicht in de eigen problematiek. En daar kunnen mensen dan hun gedrag op aanpassen. Gemiddeld zie ik patiënten acht keer. De volgorde is dus intake, onderzoek en daarna de oefeningen.’
Interdiciplinaire aanpak
Sanne heeft veel contact met andere medische disciplines. ‘Ik schuw ook het doorverwijzen niet. Als ik denk dat iemand ook gebaat is bij een seksuoloog, psycholoog of bijvoorbeeld een ostheopaat, dan zal ik dat zeker zeggen. Ik ben een voorstander van een interdisciplinaire aanpak. Zo heb ik ook regelmatig overleg met de huisartsen in de buurt en de urologen, chirurgen en gynaecologen uit het ziekenhuis. Het bekkengebied is een complexe materie. De medische kant en het gevoelsleven en gedrag van mensen spelen allemaal een rol. Ik vind het een uitdaging om voor iedereen een goed behandelplan te maken. Niet alles is op te lossen, maar veel is wel flink te verbeteren. Er is heel lang technisch gekeken naar deze klachten. Maar ik focus me vooral op verbetering van functies en het dagelijks leven. Dat is mijn uitdaging. Ik heb een prachtig vak. Na ruim twintig jaar heb ik nog steeds de drive om iets te betekenen voor mensen. Wil wat bijdragen om het voor anderen makkelijker en leuker te maken. En ik haal op dit gebied veel voldoening uit mijn werk. Het bekkengebied blijft me boeien. En daar ben ik voorlopig nog niet mee klaar!’
